BATTEN SENDROMU / CLN3 – Nadir Hastalıklar

Genel Bilgi

Genel olarak batten sendromu olarak da adlandırılan bu hastalık, nöronal ceroid lipofuscinosis (NCL) olarak bilinen hastalık grubundadır. NCL hastalıkları sinir sistemini etkiler. Görme, hareket ve zihinsel problemlere neden olur. NCL hastalıklarının tipleri kaynağı da olan genetik faktörlerdeki farklılıklarına göre birbirinden ayırt edilir. Hastalık ifade edilirken kullanılan ‘NCL’ , ‘nöral ceroid lipofuscinosis’ ifadesinin kısaltması iken; kullanılan sayılar alt tipini göstermek için kullanılır.

CLN3, ilk olarak sinir sistemini etkileyen kalıtsal bir hastalıktır. Çocuklarda 4 ile 6 yaş arasına kadar normal bir gelişim görülmesine rağmen daha sonra görme bozukluğu, hareket problemleri, konuşma zorlukları, zihinsel yetersizlik ve hastalık nöbetleri görünür ki bu durumlar zamanla daha da kötüleşebilir.

Şekil 1:Batten Sendromu

*https://www.medicalbag.com/profile-in-rare-diseases/batten-disease/article/472985/

CLN3 hastası çocuklarda görme ile alakalı sorunlar genellikle 4 ve 8 yaş arasında başlar. Bu sorunlar yaşın ilerlemesi ile beraber daha kötüleşir ve çocukluk çağlarının sonunda ya da ergenlikte bu hastalarda sıklıkla körlük görülür. Aynı zamanda batten sendromu olan çocuklar yaşıtlarına nazaran derslerin gerisinde kalırlar. Yeni bilgileri öğrenmekte zorluk çekerler ve daha önceden kazanılmış yeteneklerini kaybetmeye başlarlar. Öğrenilmiş yeteneklerin kaybedilmesi genellikle konuşma sırasında tamamlanmış cümleleri kurma problemleri ile kendini gösterir.

Hareket anamolileri sıklıkla ergenlikte gelişme gösterir. Bu anomaliler arasında kasların sertleşmesi, hareketlerin yavaşlaması ya da uyuşukluk (hypoknesia) ve kambur duruş vardır. Zamanla hastalar kendi başına yürüme veya oturmada zorluk yaşarlar ve tekerlekli sandalye desteğine ihtiyaç duyarlar. Nadir de olsa bu hasta gruplarında kalp ritim problemleri ve kalp kasında büyüme gibi sorunlar açığa çıkabilir. Bu sorunlar ergenlik ya da yetişkinlik evrelerinin başında görülür. Bu hastalıktan muzdarip çoğu hasta yetişkinlik döneminin başlarına kadar yaşarlar.

Genetik Değişiklikler/Etken Faktörler,

Batten sendromu, Juvenile Nöronal Seroid Lipofuksinoz, (JNSLs) otozomal çekinik olarak aktarılır ve aşağıdaki genlerdeki mutasyonlar bu hastalığın farklı fenotiplerlerinin açığa çıkmasına neden olur.

PPT1 (CLN1 olarak adlandırılır;1p32)
TPP1(CLN2 olarak adlandırılır; 11p15)
CLN3(batten sendromu,16p12)
CLN8(8p23; kuzey epilepsy türünden sorumludur)
CTSD(CLN10 olarak adlandırılır,11p15.5)

Belirtiler ve Semptomlar

Semptomlar		HPO numarası
Hastaların %80-90’nında bu septomlar görülüyor
Retina kan damarlarında abnormalite		0008046
EEG abnormalitesi		0002353
Zihinsel kusurlar: Bilişsel Duraksama Düzenli olarak düşünme kabiliyetinde zayıflama *Bilişsel düşüş		0001249 0001268

Genetik Görülme Sıklığı

CLN3, batten sendromu, NCL’nin en yaygın tipidir fakat dünya genelinde hangi sıklıkta görüldüğü tam olarak bilinmemektedir. Bilimsel yayınlarda 400 de fazla vaka bildirilmiştir. Genel olarak NCL nin tüm türevleri ele alındığında 100,000 de 1 kişide görüldüğü varsayılıyor.

Kalıtım Paterni/Deseni

Bu özellik (hastalık) otozomal resesif olarak sonraki nesillere aktarılmaktadır yani ilgili genin iki kopyası da bu mutasyonu içermektedir. Otozomal resesif özelliğe sahip bireyin ebeveynleri hastalık ile ilgili belirtileri göstermeseler de her ikisi de bu mutant genin bir kopyasını taşır.

Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler

Batten sendromunun erken dönem belirtileri arasında tipik olarak görme problemleri olduğu için, batten hastalığından genellikle ilk olarak rutin göz muayenelerinde şüphelenilir. Buna karşın yalnızca göz muayenesi hastalığın tanısının konulmasında yeterli değildir. Teşhiste çocuklarda görülen diğer septomlarda incelenmelidir ebeveynler ve pediatri uzmanı tarafından. Göz ile alakalı özel elektriksel çalışmalar, görsel olarak uyarılmış yanıt veya elektroretinogram (ERG) yapılabilir. Aynı zamanda EEG veya MRI yardımı ile hastanın nöbetlerinde beyninde oluşan değişimler incelenebilir. Hastanın derisinden ya da dokusundan alınan bir örnek mikroskop altında incelenerek lipofüsin(yağ pigmenti) yapısı ve miktarı incelenebilir. NCL genlerinin incelediği DNA analizleri de hastalığın teşhisinde kullanılan yöntemlerden bir diğeridir.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi(FDA), CLN2 olarak adlandırılan bozukluğun geç infantil formuna sahip çocuklarda semptomların ilerlemesini yavaşlatmak için serliponaz alfa kullanımını onaylamıştır. Şu anda spesifik bir tedavi, Batten hastalığının veya herhangi bir CLN formunun semptomlarını tersine çeviremez. Nöbetler bazen antikonvülsan ilaçlarla azaltılabilir veya kontrol edilebilir ve diğer tıbbi problemler ortaya çıktıkça uygun şekilde tedavi edilebilir. Fizik tedavi ve mesleki terapi, bireylerin mümkün olduğu kadar uzun süre işlevlerini görmesine yardımcı olabilir.

7.Hastalığın Diğer İsimleri

- Batten-Mayou Hastalığı
- Batten-Spielmeyer-Vogt Hastalığı
- CLN3
- juvenile Batten Hastalığı
- Juvenile Serebroretinal Dejenerasyonu
- Juvenile Nöronal Seroid Lipofuksinoz
- Spielmeyer-Vogt Hastalığı