Genel Bilgi
Epidermolizis bülloz simplex, epidermolizis bülloza adı verilen ve cildin çok kırılgan olmasına ve kolayca kabarmasına neden olan bir grup genetik hastalıktan biridir. Kabarcıklar ve deri kaybı (erozyonlar) bölgeleri sürtünme veya çizilme gibi küçük yaralanmalara veya sürtünmeye tepki olarak ortaya çıkar. Epidermolizis bülloz simpleksi, epidermolizis büllozun başlıca formlarından biridir. Bu durumun belirtileri ve semptomları etkilenen bireyler arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Kabarma, esas olarak, hafif vakalarda el ve ayakları etkiler ve kabarcıklar genellikle yara izi bırakmadan iyileşir. Bu durumun şiddetli vakaları enfeksiyonlara, dehidratasyona ve diğer tıbbi sorunlara yol açabilen yaygın kabarcıklar içerir. Ağır vakalar bebeklik döneminde hayatı tehdit edebilir.
Araştırmacılar dört ana tip epidermolizis bullosa simpleksini belirlemişlerdir. Tipler ciddiyet açısından farklılık gösterse de özellikleri önemli ölçüde örtüşür ve bunlar aynı genlerdeki mutasyonlardan kaynaklanır. Çoğu araştırmacı şimdi bu durumun ana formlarının, bir dizi belirti ve semptom içeren tek bir bozukluğun parçası olduğunu düşünmektedir.
Lokalize tip (daha önce Weber-Cockayne tipi olarak adlandırılır) olarak bilinen epidermolizis bülloza simpleksinin en hafif şekli, çocukluk ve yetişkinlik arasında her zaman başlayan ve genellikle el ve ayaklarla sınırlı olan deri kabarması ile karakterize edilir. Daha sonraki yaşamda, el ve ayak tabanlarındaki deride kalınlaşabilir ve sertleşebilir (hiperkeratoz).
Dowling-Meara tipi, epidermolizis bullosa simpleksinin en şiddetli formudur. Ağzın iç kısmı da dahil olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde aşırı ve şiddetli kabarma meydana gelebilir ve kabarcıklar kümelerde görünebilir. Kabarıklık doğumdan gelir ve yaşla birlikte iyileşme eğilimi gösterir. Etkilenen bireylerde ayrıca avuç içi ve ayak tabanlarında anormal tırnak büyümesi ve hiperkeratoz görülür.
Diğer jeneralize tip (eskiden Koebner tipi olarak da bilinir) olarak bilinen epidermolizis bullosa simplex’in başka bir şekli, doğumda veya erken bebeklikte görülen yaygın kabarcıklarla ilişkilidir. Kabarcıklanma, Dowling-Meara tipinden daha az şiddetli olma eğilimindedir.
Benekli pigmentasyonlu epidermolizis bullosa simpleksi, yetişkinlikte kaybolmuş gövde, kollar ve bacaklarda koyu renkli cilt lekeleri ile karakterizedir. Bozukluğun bu formu, erken bebeklikten, avuç içleri ve ayak tabanlarındaki hiperkeratozdan ve anormal tırnak büyümesinden deride kabarmayı da içerir.
Yukarıda açıklanan dört ana türe ek olarak, araştırmacılar, Ogna tipi dedikleri, epidermolizis bullosa simpleksiyle ilgili başka bir cilt durumu tespit etmişlerdir. Epidermolizis bullosa simpleksinin diğer tipleri ile ilişkili olmayan bir gende mutasyonla Ogna tipi epidermolizis bullosa oluşur. Ogna tipinin bir epidermolizis bullosa simpleks alt tipi olup olmadığı veya ayrı bir epidermolizis bülloza formunu temsil edip etmediği belirsizdir.
Epidermolizis bullosa simpleksinin diğer bazı varyantları öne sürülmüştür, ancak bunlar çok nadir görünmektedir.
Görülme Sıklığı
Epidermolizis bullosa simpleksinin tam prevalansı bilinmemektedir, ancak bu durumun 30.000 ila 50.000 kişide 1’i etkilediği tahmin edilmektedir. Lokalize tip, durumun en yaygın şeklidir.
Genetik Değişikliler
Dört ana epidermolizis bullosa simpleksi tipi, KRT5 veya KRT14 genindeki mutasyonlardan kaynaklanabilir. Bu genler keratin 5 ve keratin 14 olarak adlandırılan proteinleri yapmak için gereken talimatları sağlar. Bu sert, lifli proteinler, cildin dış tabakasına (epidermis) kuvvet ve esneklik sağlamak için birlikte çalışır. KRT5 veya KRT14 genindeki mutasyonlar, keratin proteinlerinin güçlü ağlara bağlanmasını önler ve bu da epidermisteki hücrelerin kırılgan hale gelmesine ve kolayca zarar görmesine neden olur. Sonuç olarak, cilt sürtünmeye ve küçük travmaya karşı daha az dirençli hale gelir ve kolayca kabarır. Nadir durumlarda, dört ana epidermolizis bullosa simpleks tipinden birine sahip kişilerde KRT5 veya KRT14 gen mutasyonu tanımlanmamıştır.
Başka bir gendeki (PLEC) mutasyonlar, nadir Ogna tipi epidermolizis bullosa simpleksiyle ilişkilendirilmiştir. PLEC geni, epidermisi cildin alttaki katmanlarına tutturmaya yardımcı olan, plektin adı verilen bir protein yapmak için talimatlar sağlar. Araştırmacılar PLEC gen mutasyonlarının bu durumun ana özelliklerine nasıl yol açtığını belirlemek için çalışıyorlar.
Kalıtım Şekli
Epidermolizis bülloza simpleks genellikle otozomal dominant olarak aktarılır, bu da her bir hücrede değiştirilmiş genin bir kopyasının bozukluğa neden olması için yeterli olduğu anlamına gelir. Etkilenen bazı kişiler mutasyonu etkilenen bir ebeveynden miras alır. Diğer vakalar gendeki yeni mutasyonlardan kaynaklanır ve ailelerinde bu bozukluğun öyküsü olmayan kişilerde görülür.
Nadir durumlarda, epidermolizis bullosa simpleks otozomal resesif olarak aktarılır. Otozomal resesif kalıtım, her hücrede genin iki kopyasının da bu hastalığı taşıdığı anlamına gelir. Otozomal resesif bozukluğu olan bir bireyin anne-babaları tipik olarak her birinin hastalıklı genin bir kopyasını taşırlar, fakat bozukluğun belirtilerini ve semptomlarını göstermezler.
Bu Hastalığın Diğer İsmi
EBS
Tanı Ve Tedavi Yöntemleri
Epidermolizis bülloza tedavisi, semptomları hafifletmeye ve tedavi etmeye, komplikasyonları önlemeye ve uygun yara bakımı ile kabarcık ağrılarının giderilmesine odaklanır. Bununla birlikte, Epidermolysis Bullosa tedaviye rağmen ilerlemeye eğilimlidir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve çok ölümcül olduklarını kanıtlayabilir.
İmmünofloresan antijen haritalama ile tanı konulabilir.
Kaynakça