KOL-KUŞAK KAS DİSTROFİSİ TİP 2D

Genel Bilgi

Kol-Kuşak Kas Distrofisi Tip 2D (LGMD2D), kalça ve omuz bölgelerinin (kol-kuşak bölgeleri) gönüllü kaslarının israfı (atrofi) ve zayıflığı ile karakterize bir nadir hastalıktır. Kas zayıflığı ve atrofi ilerleyicidir ve vücudun diğer kaslarını etkileyecek kadar yayılabilir. Semptomlarının başlangıç yaşı, şiddeti ve ilerlemesi, aynı ailedeki bireyler arasında bile durumdan duruma değişebilir. Bazı bireylerde hafif, yavaş ilerleyen bozukluklara sahip olabilirken bazı bireylerde şiddetli sakatlığa neden olabilecek hızla ilerleyen bir bozukluğa sahip olabilir. Bu bozukluklar artık genetik ve protein analizi ile ayırt edilebilir.

LGMD2D, alfa-sarkoglikan a proteinin geni olan ve 17q21.33’te lokalize olan (konumlanan) SGCA geninde meydana gelen değişimin (mutasyonun) neden olduğu otozomal resesif bir genetik durumdur. Genelde bireyde çocukluk veya ergenlik çağında başlar ve ilerleyicidir. Çoğu durumda, LGMD’nin çocukluk çağında başlaması, ergen veya erişkin başlangıçlı vakalardan daha hızlı ilerleyen daha ciddi bir bozukluğa neden olur.

Kol-Kuşak Kas Distrofisi Tip 2D, esas olarak proksimal kasları etkilemesi sonucu yürüme zorluğu, skapular kanatlanma, baldır psödohipertrofisi ve tiptoe yürüyüş gibi sonuçlara neden olur. Kardiyak ve solunumsal tutulum nadirdir. Kardiyomiyopati de nadiren bildirilmiştir.

Genetik Değişiklikler/Etken Faktörler

Kol-Kuşak Kas Distrofisinde etkili olan gen SGCA (GKRY) genidir. SGCA geni sarkoglikan protein kompleksi adı verilen bir protein grubunun alfa bileşeni (alt-birim) yapmak için talimatlar içerir. Sarkoglikan protein kompleksi, kas hücrelerini çevreleyen zarda bulunur. Distrofinler ve distrolikanlar adı verilen proteinlerden oluşan distrofin kompleksine yapışarak (bağlanarak) stabilize ederek (sağlamlaştırarak) kas dokusunun yapısının korunmasına yardımcı olur. Büyük distrofin kompleksi, kas liflerini güçlendirir ve kasları yaralanmaya karşı korur. Her kas hücresinin yapısal çerçevesini (hücre iskeletini) protein kafes ve hücre dışındaki diğer moleküllere (hücre dışı matris) bağlayan bir çapa görevi görür.

SGCA gen mutasyonu, protein yapı bloğunun (amino asit) argininini, Arg77Cys veya R77C olarak yazılan alfa-sarkoglikan proteininde 77. pozisyondaki amino asit sistein ile değiştirir. Bilinen SGCA gen mutasyonlarının geri kalanı, bireysel ailelere veya belirli popülasyonlara özgüdür.

SGCA gen mutasyonları sarkoglikan kompleksinin distrofin kompleksini oluşturmasını veya bunstrofin kompleksine bağlanmasını ve stabilize olmasını önleyebilir. Bu komplekslerle ilgili problemler kas liflerinin gücünü ve esnekliğini azaltarak Kol-Kuşak Kas Distrofisine neden olur.

Belirti ve Semptomlar

Bu kısımda Kol-Kuşak Kas Distrofisi tip 2D hastalığının belirtileri listelenmiştir. Ancak çoğu hastalık için semptomlar kişiden kişiye değişecektir. Aynı hastalığı olan insanlar listelenen tüm semptomlara sahip olmayabilir.

İnsanların %30 -79 bu belirtilere sahiptir:

Aşil tendonu kontraktürü (kısalması)
Buzağı kas psödohipertrofisi
Merdiven çıkma zorluğu
Yüksek serum kreatin kinaz (dolaşımda yüksek kreatin fosfokinaz enzim düzeyi)
Sık düşme

Bu belirtilerin yanında skapular kanatlanma, hiperlordoz, sınırlı omuz hareketi, proksimal kas güçsüzlüğü, ayak yürüyüşü, vatka yürüyüşü gibi belirtiler de görülür. Nadir olarak torasik skolyoz da gözlenmiştir.

LGMD2D’nin klinik spektrumu 10-12 yaşlarında ambulasyon (ayağa kalkma, yürüme) kaybına yol açan erken başlangıçlı ve hızlı ilerleyen hastalar (a), ergenlikte yavaş ilerleyen çocukluk başlangıçlı formları (b, c) ve yetişkinlikte başlayan miyopatik değişikliklere sahip daha hafif formlar (d)

Görüntü kaynağı: https://www.researchgate.net/figure/The-clinical-spectrum-of-LGMD2D-includes-patients-with-an-early-onset-and-rapidly_fig1_312731967

Genetik Görülme Sıklığı

Kol-Kuşak Kas Distrofisinin prevalansını belirlemek zordur, çünkü özellikleri değişir ve diğer kas bozukluklarınınki ile çakışır. Prevalans tahminleri 14.500’de 1 ile 123.000 kişide 1 arasında değişmektedir.

Kalıtım Paterni

Kol-Kuşak Kas Distrofisi Tip 2D, otozomal resesif bir paternde kalıtsaldır. Yani her bir hücredeki genin her iki kopyasının mutasyonları vardır. Resesif genetik bozukluklarda hasta birey, her bir ebeveynden aynı özellik için aynı anormal geni miras aldığında ortaya çıkar. Bir kişi hastalık için bir normal gen ve bir gen alırsa, kişi hastalık için bir taşıyıcı olacaktır ancak genellikle hastalığın belirtilerini göstermez. İki taşıyıcı ebeveynin hem kusurlu geni geçmesi hem de etkilenen bir çocuğa sahip olma riski her hamilelikte % 25’tir. Her hamilelikte ebeveyn gibi taşıyıcı olan bir çocuk sahibi olma riski % 50’dir. Bir çocuğun her iki ebeveynden de normal gen alma ve bu özellik için genetik olarak normal olma şansı %25’tir. Risk erkekler ve kadınlar için eşittir.

Teşhis Yöntemleri

LGMD (Kol-Kuşak Kas Distrofisi) grubunda, hastaya ve ailesine doğru genetik tavsiye verilebilmesi ve hastalıkların varlığından hastalık varlığına değişebilen komplikasyonların yönetimi için uygun rehberlik sağlanabilmesi için kesin bir tanıya ulaşmak önemlidir. Bu özellikle kardiyak veya solunumsal komplikasyon riski ile ilgilidir. Bugün mevcut olan kesin test, geçmişte LGMD tanısı konan bireylerin yeniden değerlendirilmesini ve daha kesin bir moleküler tanı verilmesini mümkün kılabilir.

LGMD tanısı, kapsamlı bir klinik değerlendirme, ayrıntılı bir hasta öyküsü, karakteristik semptomların tanımlanması (örn. kas zayıflığı ve atrofinin spesifik dağılımı) ve cerrahi olarak çıkarılması ve mikroskopik muayenesi (biyopsi) dahil olmak üzere çeşitli özel testlere dayanarak konur. Bu özel testlere kasların sağlığını ve kasları kontrol eden sinirleri değerlendiren bir test olan elektromiyografi, özel kan testleri, belirli kas proteinlerinin varlığını ve sayısını değerlendiren testler (immünohistokimya) ve moleküler genetik test örenk verilebilir.

Bir elektromiyografi sırasında, bir iğne elektrodu deriden etkilenen bir kas içine sokulur. Elektrot kasın elektriksel aktivitesini kaydeder. Bu kayıt, bir kasın sinirlere ne kadar iyi tepki verdiğini gösterir ve kas zayıflığının kasın kendisinden mi yoksa kasları kontrol eden sinirlerden mi kaynaklandığını belirleyebilir. Elektromiyografi testi, belirli bir LGMD alt tipinin teşhisine izin vermez, ancak alternatif teşhisleri dışlamak için yararlı olabilir.

Kan testleri, kas hasar gördüğünde anormal derecede yüksek seviyelerde bulunan bir enzim olan yüksek kreatin kinaz (CK) seviyelerini ortaya çıkarabilir. Yüksek CK seviyeleri, tüm LGMD vakalarında olmasa da bazılarında görülür. LGMD’nin otozomal resesif formlarında CK düzeyleri, otozomal dominant formlardan çok daha yüksektir. Yüksek CK seviyelerinin tespiti, kasın hasar gördüğünü veya iltihaplandığını doğrulayabilir, ancak LGMD tanısını doğrulayamaz. Bununla birlikte, hangi tip LGMD’nin diğerlerinden daha olası olduğunu belirtmek yardımcı olabilir.

Moleküler genetik test, spesifik bir genetik mutasyonu tanımlamak için deoksiribonükleik asitin (DNA) incelenmesini içerir. Bu artık LGMD’de tanı için altın standarttır ve diğer aile üyeleri için spesifik bir tanıya ve spesifik testlere izin verir.

LGMD vakıflarından oluşan bir konsorsiyum, kas güçsüzlüğü olan hastalara ücretsiz genetik sekans sunmak için http://LGMD-diagnosis.org adresinde teşhis programı oluşturdu. Kas güçsüzlükleri için genetik bir açıklaması olmayan bireylerin, serbest genetik sekanslama için uygun olup olmadıklarını belirlemek için alabilecekleri çevrimiçi bir test sunmaktadır. Doktorlar, hastalarının uygun olup olmadığını belirlemek için Jain Vakfı tarafından geliştirilen Otomatik LGMD Teşhis Asistanını (ALDA) kullanarak hastaları adına da başvurabilirler.

Tedavi Yöntemleri

LGMD’nin herhangi bir formu için herhangi bir tedavi yoktur. Tedavi, her bir kişide mevcut olan spesifik semptomlara yöneliktir. Özel tedavi seçenekleri arasında kas gücünü artırmak ve kontraktürleri (kısalmaları) önlemek için fiziksel ve mesleki terapi, yürüme (ambulasyon) ve hareketliliğe yardımcı olmak için çeşitli cihazların (örn. bastonlar, diş telleri, yürüyüşçüler, tekerlekli sandalyeler) kullanılması ve skolyoz gibi iskelet anormalliklerini düzeltmek için cerrahi gibi yöntemler yer almaktadır.

Genetik danışmanlık etkilenen bireyler ve aileleri için yararlı olabilir. Diğer tedaviler semptomatik (belirtilere yönelik) ve destekleyicidir. Hastalara ilgili hasta organizasyonları ve kayıtları için iletişim bilgileri verilmelidir.

Hastalıkla İlişkili Genler

SGCA geni (GKRY)

Hastalığın Diğer İsimleri

LGMD Tip 2D
LGMD2D
LGMDR3
Pelvofemoral Kas Distrofisi
Proksimal Kas Distrofisi
Alfa-sarkoglikan ile Kas Distrofisi Uzuv Kemeri
Alfa-sarkoglikan ile ilgili LGMDR3
Alfa-sarkoglikan eksikliğine bağlı LGMD
Alfa-sargoglikan eksikliğine bağlı Ekstremite Kuşak Kas Distrofisi
Alfa-sarcoglycanopathy
Duchenne Benzeri Otozomal Resesif Kas Distrofisi, Tip 2
DMDA2
Otozomal Resesif Uzuv Kuşak Kas Distrofisi 2D

Kaynaklar