Tanım
Cohen sendromu vücudun birçok yerine etki eden; gelişim geriliği, zihinsel engellilik, kafa boyutu küçüklüğü (mikrosefali) ve zayıf kas tonusu (hipotoni) ile karakterize olmuş bir kalıtsal bir hastalıktır. Sendromda sık görülen diğer özellikler ise uzağı net görememe (miyop), gözün arka tarafının ışığa hassasiyetinin bozulması (retinal distrofi), eklemlerin aşırı hareket edebilmesi (hipermobilite) ve keskin yüz hatlarıdır. Bu yüz hatları tipik olarak ince saç ve kaşlar, uzun kirpikler, olağan dışı şekilli gözler (aşağı eğik ve dalga şekilli), şişman ve yuvarlak burun, kısa ve düz filtrum (burun ve üst dudak arası bölge) ve belirgin üst orta dişlerdir. Son iki durumun kombinasyonu ağız açıklığı durumuna neden olur.
Cohen sendromunun belirtileri hastalar arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Sendroma sahip bazı bireylerde görülen ek belirtiler: beyaz kan hücrelerinin (akyuvar) düşüklüğü (nötropeni), aşırı derecede dostça davranış ve geç çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkan obezitedir. Obezite oluştuğunda genellikle gövdede kilo alımı olur, kol ve bacaklar ince kalır (trunkal obezite). Cohen sendromlu kişiler dar el ve ayaklara ve ince parmaklara sahip olabilirler.
Sıklık
Cohen sendromunun kesin insidansı bilinmemektedir. Dünya çapında 1.000 kişiden azı teşhis edilmiştir. Vakalardan çoğu teşhis edilememiştir.
Genetik Değişimler
VPS13B genindeki (COH1 geni olarak da bilinir) mutasyonlar Cohen sendromuna sebep olur. Bu genden üretilen protein, yeni üretilmiş proteinleri işlevlerini yerine getirebilmeleri için modifiye eden Golgi aygıtının bir parçasıdır. VPS13B geni özellikle glikozilasyon olarak bilinen proteinlere şeker katılma modifikasyonunda yer alır. VPS13B proteininin ayrıca hücrenin içindeki proteinlerin sınıflandırılmasına ve taşınmasına dahil olduğu görülmektedir. Bu proteinin sinir hücrelerinin (nöronların) ve yağ hücrelerinin normal gelişimine ve büyümesinde rol oynadığı düşünülmektedir. Ayrıca vücuttaki yağların depolanması ve dağılımında da rol oynayabileceği düşünülmektedir.
VPS13B genindeki mutasyonların çoğunun fonksiyonel VPS13B proteinin üretimini önlediğine inanılmaktadır. Çalışmalar bu protein kaybının Golgi aygıtının organizasyonunu ve normal glikozilasyonu bozduğunu öne sürmektedir. Fakat, VPS13B proteinin eksikliğinin veya bu hücresel değişikliklerin Cohen sendromunun belirti ve semptomlarına nasıl yol açtığı bilinmemektedir. Araştırmacılar mikrosefali, entelektüel yetersizlik, retinal distrofi ve anormal yağ depolamadan kaynaklanan nöron gelişimle ilgili problemlerin Cohen sendromlu kişilerde trunkal obeziteye neden olabileceğini düşünmektedir.
Kalıtsal Miras
Cohen sendromu otozomal çekinik genler ile aktarılır, bu da mutasyon oluşması için genin iki kopyasının da bulunmasını gerektirir. Ebeveynler otozomal çekinik genlerin sadece bir kopyasını taşır ve tipik olarak hiçbir hastalık belirtisi ve semptomu göstermezler.
Kaynakça
https://ghr.nlm.nih.gov/condition/cohen-syndrome#inheritance