Genel Bilgi
Andermann Sendromu (AS) kas hareketlerini ve duyuları sağlayan sinirlerin hasarlandığı bir bozukluktur (motor ve sensoriyel nöropati). Hastaların çoğunda Korpus Kallozumun agenezisi veya malformasyonu görülür. Bozukluğun belirtileri ve bulguları arasında arefleksi, hipotoni, amyotrofi, titreme(tremor), uzuvlarda ciddi progresif zayıflık ve his kaybı sayılabilir. Etkilenen bireyler tipik olarak geç yürümeye başlar ve bu yetilerini ergenlik yıllarıyla beraber kaybederler. Görülen diğer özellikler arasında mental redardasyon, nöbetler, kontraktürler, skolyoz, çeşitli psikiyatrik belirtiler, çeşitli atipik fiziksel özellikler ve fasiyal kas güçsüzlüğüne, pitoza neden olan kranial sinir problemleri ve gözlerle hareketleri izleyen güçlük (bakış felci) sayılabilir. Hastalık SLC12A6 genindeki mutasyonlardan kaynaklanmaktadır ve otozomal resesif bir şekilde kalıtılır. AS’de yaşam beklentisi kısadır ancak etkilenen bireyler tipik olarak yetişkinliğe erişir.
Genetik Değişiklikler/Etken Faktörler
SLC12A6 genindeki mutasyonlar Andermann Sendromuna neden olmaktadır. SLC12A6 geni, K-Cl kotransporter adı verilen hücre zarı üzerindeki taşıyıcı bir proteinin yapılmasını sağlar. Bu protein, yüklü Potasyum (K) ve Klor (Cl) atomlarının (iyonlarının) hücre zarından geçişini sağlamaktadır. Pozitif yüklü potasyum iyonları ve negatif yüklü klor iyonları, hücre zarından birlikte geçerler(kotransport) böylece hücre içi ve dışında herhangi bir elektriksel değişikliğe yol açmazlar(Elektronötral). Hücre zarı üzerinde iyonların elektronötral kotransportunun vücutta birçok işlevi vardır. SLC12A6 geninden üretilen K-Cl kotransporterinin fonksiyonu tam olarak bilinmemekle birlikte, sinir dokunun gelişimi ve onarımı için kritik olduğu düşünülmektedir. Ayrıca hücreler ve hücreler arası boşluk arasındaki potasyum, klor veya su dengesinin düzenlenmesinde rol oynamaktadır. K-Cl kotransporter proteini, iyon konsantrasyonlarına duyarlı diğer proteinlerin aktivitesini de düzenlemeye yardımcı olabilmektedir.
Andermann Sendromuna neden olan SLC12A6 genindeki mutasyonlar K-Cl kotransporter proteininin işlevini bozmaktadır. Bu proteinin eksikliğinden korpus kallozumun gelişiminin ve hareket ile duyum için gerekli sinirlerin etkilendiği böylece Andermann Sendromunun belirtileri ve bulgularının ortaya çıktığına inanılmaktadır.
Belirti ve Bulgular
Belirtiler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Çoğu hastalıkta belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir yani aynı hastalığa sahip kişiler aynı belirtileri göstermek zorunda değildir. Tablonun kaynağı HPO (Human Phenotype Ontology) isimli bilgi bankasıdır. Dilerseniz HPO kodunu kullanarak belirtiler hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz (İngilizce).
Genetik Görülme Sıklığı
Andermann Sendromu en çok Kanadanın Quebec şehrinin Saguenay-Lac-St.-Jean ve Charlevoix bölgelerindeki Fransız kökenli Kanada nüfusunda görülmektedir. Bu popülasyonda, Andermann sendromu yaklaşık 2,000 yenidoğanda 1 civarında görülmektedir. Dünyanın başka bölgelerinde bu bozukluğu olan sadece birkaç kişi tespit edilmiştir.
Kalıtım Deseni (Paterni)
Bu durum otozomal resesif olarak kalıtılmaktadır yani her hücredeki bu durumdan sorumlu genin iki allelinde de mutasyon vardır. Otozomal resesif rahatsızlığı olan bir bireyin ebeveynlerinden her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını taşır ancak tipik olarak durumun belirtilerini ve bulgularını göstermezler.
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
Genetik veya nadir bir hastalık için tanı koymak genellikle zorludur. Sağlık profesyonelleri genellikle bir kişinin tıbbi geçmişine, belirtilerine, fiziksel muayenesine ve laboratuvar test sonuçlarına göre teşhis koymaktadır. Tanı koymaya ilişkin sorularınız varsa, bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız. Andermann sendromunun tedavisi olmamakla beraber semptomları hafifletmek için birkaç etkili tedavi vardır. Fizik tedavi, hareket yetisini mümkün olduğu kadar sürdürmek için yararlı olabilmektedir. Bazı hastalarda skolyoz nedeniyle omurga cerrahisi önerilebilmektedir.
Hastalıkla İlişkili Genler
Hastalık SLC12A6 genindeki mutasyonlardan kaynaklanmaktadır.
Hastalığın Diğer İsimleri
- ACCPN
- Nöropatinin eşlik ettiği Korpus Kallozum Agenezisi
- Periferal nöropatinin eşlik ettiği Korpus Kallozum Agenezisi
- Polinöropatinin eşlik ettiği Korpus Kallozum Agenezisi
- Charlevoix Hastalığı
- Kalıtsal motor ve sensoriyel nöropatinin eşlik ettiği Korpus Kallozum Agenezisi
- HMSN/ACC
Kaynaklar
- Dupré N, Howard HC, Rouleau GA. Hereditary Motor and Sensory Neuropathy with Agenesis of the Corpus Callosum. 2006 Feb 2 [Updated 2014 Jun 12]. In: Adam MP, Ardinger HH, Pagon RA, et al., editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2018. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1372/
- https://ghr.nlm.nih.gov/condition/andermann-syndrome
- https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1537/andermann-syndrome
- https://www.counsyl.com/diseases/andermann-syndrome/