Genel bilgi
Aksiyon miyoklonusu-renal yetersizlik sendromu birincil glomerüler hastalığın eşlik ettiği progresif miyoklonus epilepsiyle karakterize nadir bir epilepsi çeşididir. [1] 2 başlıca (ve ölümle sonuçlanan) kendini gösterme şekli vardır: progresif miyoklonik epilepsi ve renal yetersizlik (böbrek yetmezliği). Ancak bazı örneklerde böbrekler sağlıklıdır.[2]
Genetik Görülme Sıklığı
Aksiyon miyoklonusu-renal yetersizlik sendromu dünya genelinde bulunan nadir bir durumdur. Kesin sıklık bilinmemektedir. Bu hastalığa sahip en az 38 birey (26 aileden) medikal literatürde tanımlanmıştır.[2]
Belirti ve Semptomlar
Nörolojik belirtiler, renal belirtilerden önce, bu belirtilerle eş zamanlı veya onlardan sonra ortaya çıkabilir. Hastalık belirtileri genellikle ergenlik döneminin sonlarında veya yirmili yaşların başında kendini gösterir. Renal belirtilerin nörolojik belirtilerden önce kendini gösterdiği nadir vakalarda başlangıç genellikle çocukluk döneminin sonlarında veya ergenlik döneminin başındadır, ancak 50’lı 60’lı yaşlara kadar uzayabilir. Nörolojik belirtiler, dinlenme halinde tremor(motor aktivitelerin şiddetlendirdiği) ve bulber, proksimal ve distal uzuv kaslarını içeren istemsiz, spontane, hareketle şiddetlenen miyoklonik seğirmeler ve genellikle tonik-klonik nöbetlerdir. Duyu-motor periferal nöropati ve duyu-nöral duyma kaybı da gözlemlenebilir. Renal belirtiler, nefrotik sendroma doğru giden proteinuridir.[2]
Kalıtım Deseni
Otozomal resesif bir biçimde aktarılır. Hasta bireyin her çocuğu %25 ihtimalle hasta, %50 ihtimalle asemptomatik taşıyıcı, %25 ihtimalle normal olacaktır. Taşıyıcılık testi riskli çiftlerde ve doğum öncesi test yüksek riskli hamileliklerde ailede SCARB2 patojenik varyantlarının öncel tanımlanmasını gerektirir.[2]
Hastalıkla İlgili Genler
Bu hastalığa SCARB2 genindeki fonksiyon kaybı mutasyonları sebep olur. Bu gen, beta-glukoserebrosidaz adında bir enzimin lizozom adındaki hücresel yapılara taşınmasını sağlayan LIMP-2 proteinini üretmek için gereken talimatları sağlar. Lizozomlar materyalleri sindirmek ve geri dönüştürmek için özelleşmiş yapılardır. Bu yapının içinde beta-glukoserebrosidaz, glukoserebrosit isimli yağlı bir maddeyi parçalar. LIMP-2 proteini bu enzimin taşınması tamamlandıktan sonra da lizozomda kalır ve bu yapılara sağlamlık verir. Bu hastalığa sebep olan mutasyon değişikliğe uğramış ve lizozoma ulaşamayan LIMP-2 proteininin üretilmesine sebep olur. Sonuç olarak beta-glukoserebrosidaz taşınması başarısız olur. Araştırmacılar bu mutasyonların neden bazı insanlarda böbrek sorunlarına sebep olurken bazılarında olmadığını anlamak için çalışmaya devam ediyor.[3]
Teşhis
Karakteristik nörolojik ve/veya renal belirtileri taşıyan, geçmişinde sağlıklı olan ergen veya genç yetişkinde hastalıktan şüphe edilir. Bialelik (homozigot veya bileşimli heterozigot) SCARB2’de fonksiyon kaybı olan patojenik varyant taşıyan bireylerde tanı doğrulanır.[2]
Tedavi
Belirtilerin tedavisi: Semptomatik farmakolojik ve psiko-sosyal destek nörolojik belirtilerin tedavisinin temelidir. Tedaviye verilen cevap değişkenlik gösterebilir ve zamanla rehabilitasyon gerektirecek kadar kötüye gidebilir. Böbrek yetmezliği diyaliz gerektirir ama tedaviye verilen cevap çoğunlukla zayıftır ve böbrek nakli gerekir.
İkincil komplikasyonların önlenmesi: Pnömani ve beklenmedik ani ölümlerin önlenmesi için standart ölçümler izlenmelidir.
Gözetim: Hayat boyu gözetim antiepileptik ilaç tedavisi ve renal fonksiyon (üriner protein ekskresyonu, kreatinin aralığı ve muhtemel glomerüler filtrasyon seviyesini içeren) düzenli monitörlemesini ve duyma periferal sinirlerinin periyodik değerlendirmesini içermelidir.
Kaçınılması gereken durumlar: Difenilhidantoin, karbamazepin, okskarbazepin ve büyük ihtimalle lamotrigin de miyoklonusu artırabilir. Bu maddelerden hastaların kaçınması gerekir.
Hamilelikte: Bazı epileptik ilaçlar maruz kalan fetüste sakatlığa, büyüme geriliği veya nörogelişimsel eksikliklere sebebiyet verebileceğinden fetopatiyi önlemek için standart ölçümler izlenmelidir.[2]
Kaynaklar
[1] INSERM. “The Portal for Rare Diseases and Orphan Drugs.” Orphanet: About Orphan Drugs, www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=17526&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=Action-myoclonus-renal-failure-syndrome&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease%28s%29%2Fgroup%2Bof%2Bdiseases=Action-myoclonus-renal-failure-syndrome&title=Action%2Bmyoclonus-renal%2Bfailure%2Bsyndrome&search=Disease_Search_Simple.
[2] Amrom, Dina. “Action Myoclonus – Renal Failure Syndrome.” Current Neurology and Neuroscience Reports., U.S. National Library of Medicine, 17 Dec. 2015, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK333437/.
[3] “Action Myoclonus–Renal Failure Syndrome – Genetics Home Reference – NIH.” U.S. National Library of Medicine, National Institutes of Health, ghr.nlm.nih.gov/condition/action-myoclonus-renal-failure-syndrome#diagnosis.