Ferhat Ürek
Genel Bilgi
Anaplastik(farklılaşmamış) tiroid kanseri, tiroid bezini etkileyen en agresif tiroid kanseri türüdür. Tiroit bezi, nefes borusunun ön kısmında yer alır ve şekil olarak kelebeğe benzer. Salgıladığı T3-T4 hormonları sayesinde metabolizmadan ruhsal duruma kadar birçok fonksiyonu etkiler. Hastalığa genellikle 65 yaş ve üzeri bireylerde rastlanır. Kadınlarda görülme riski erkeklere nazaran daha yüksektir. Ayrıca anaplastik tiroid kanseri, guatr veya tiroid kanseri öyküsü olan hastalarda daha sık görülür. Radyoaktif maddelere maruz kalmak da bu riski artırır.
Tiroid kanserli hasta modellemesi
Çoğu insanda semptom görülmez(asemptomatik). Ancak bazı hastalarda kendini; boyunda ağrı, ses kısıklığı ve özellikle de şişmiş lenf düğümleri şeklinde gösterebilir. Hastalığın çoğu türü nadiren ağrıya veya sakatlığa sebep olur. Ameliyat ve sonrasında gözlem ile tedavisi kolaylıkla yapılır.
Genetik Değişiklikler/Etken Faktörler
Anaplastik tiroid karsinom hücreleri
Anaplastik tiroid kanserinin sebebi tam olarak bilinmemektedir. Araştırmacılar, genetik ve immünolojik anormalliklerin, çevresel faktörlerin(bazı kimyasallar ve iyonlaştırıcı radyasyonlar gibi) ve diyetin rol alabileceğini öngörüyor.
Anaplastik tiroid karsinom hücreleri
Anaplastik tiroid kanseri de dahil olmak üzere kanserli kişilerde, maligniteler(kötü huylu tümörler) çoğunlukla “onkojenler” veya “tümör baskılayıcı genler” olarak bilinen belirli genlerin yapısındaki anormallikler nedeniyle gelişir. Onkojenler hücre büyümesini kontrol eder; tümör baskılayıcı genler ise hücre bölünmesini kontrol eder ve hücrelerin uygun zamanda ölmesine sebep
olur. Bu anormal genetik değişiklikler, bilinmeyen nedenlerle ortaya çıkabilirken nadiren de olsa kalıtsal olabilir.
Papiller veya foliküler tiroid karsinomuna (kanser, habis, tümöral kütle) neden olan DNA mutasyonları, çeşitli kromozomlarda bulunan birkaç farklı gende bulunmuştur. Örneğin, papiller tiroid karsinomu olan bazı kişilerde 10. kromozomda RET geninin mutasyonları vardır. BRAF genindeki ve RAS gen ailesindeki mutasyonlar da yaygın olarak papiller tiroid karsinomu ile ilişkilidir.
Anaplastik tiroid kanserinin mikroskop altındaki görüntüsü
Belirti ve Semptomlar
Anaplastik tiroid kanserli bireyler hastalığı genelde asemptomatik geçirir. Bundan dolayı hastalar bunun farkına bazı görüntüleme çalışmaları(BT, MR gibi) sırasında varır. Bunun dışında boğaz bölgesinde keşfedilen küçük bir büyüme veya nodül(yumru) anaplastik tiroid kanserinin ilk belirtisidir. Bunlara ek olarak ses kısıklığı, nefes almada veya yutmada zorlanma, boğaz veya boyunda ağrı diğer semptomlardır.
Anaplastik Tiroid Kanseri Ultrason Görüntüsü
Genetik Görülme Sıklığı
Amerikan Kanser Derneği’ne göre, 2020’de Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 53.000 yeni tiroid kanseri vakası teşhis edilecek. Bu vakalardan 41.000’den fazlası kadınlarda ortaya çıkacak. Ayrıca çocuklarda ve ergenlerde tiroid nodüllerinin yetişkinlerde görülenlere göre daha kötü huylu olma olasılığı daha yüksektir.
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
Spesifik terapötik prosedürler -sağlığı iyileştirmek için tasarlanan tıbbi müdahaleler- birincil tümör boyutu ve yeri, birincil tümörün evresi ve malignite(kötü huyluluk) derecesi gibi çok sayıda faktöre bağlı olarak değişebilir; tümörün lenf düğümlerine veya uzak bölgelere yayılıp yayılmadığı; bireyin yaşı ve genel sağlığı; ve/ veya diğer unsurlar. Anaplastik tiroid kanserinin tedavisi ameliyat ile başlatılır. Ardından bazen radyoaktif iyot tedavisi, harici ışın radyasyonu ve nadiren de kemoterapi uygulanır.
Hastalıkla İlişkili Genler
- RET/ PTC
- BRAF
- RAS
- P53
- TFG
- FOXE1
Hastalığın Diğer İsimleri
- Tiroit kanseri, anaplastik
- Tiroid karsinomu
- Anaplastik tiroit karsinomu
Kaynak
- https://ghr.nlm.nih.gov/search?query=anaplastic+thyroid+cancer
- CU Anschutz Medical Campus