Genel Bilgi
Happy Puppet Sendromu (mutlu kukla sendromu) doğuştan gelen ve sinir sistemini etkileyen nadir bir genetik hastalıktır. Bu nöro-genetik hastalığa sahip bireyler genellikle mutlu, heyecanlı hareketleriyle, sık sık konvülsiyon (irade dışı gülme krizi) gülümsemeleriyle ve kahkahalarıyla bilinirler. Bu sendroma ait bireylerde ileri derecede gelişme geriliği, öğrenme bozuklukları ve yürüyüş koordinasyon bozukluğu görülmektedir. Tercihen sözle değil beden diliyle anlaşmaya çalışırlar.
Genetik Değişiklikler/Etken Faktörler
Genetik değişiklikler rastgele üreme hücrelerinin (yumurta ve sperm) oluşumda veya erken embriyonik gelişimde meydana gelir. Bu genetik değişiklikler 15.kromozomdaki UBE3A genindeki mutasyondan kaynaklanabilir. Normalde UBE3A geni hem anneden hem de babadan alınır, çoğu vücut dokularında aktifleşir ve beynin bazı bölgelerinde sadece maternal (anneden gelen) gen kopyası aktiftir ve spesifik parental gen aktifleşme olayına genomik imprinting adi verilir. Eğer anneden gelen UBE3A gen kopyası, bir gen mutasyonu yüzünden kaybolursa, bireyin bazı beyin bölgelerindeki aktif gen kopyası olmayacaktır ve bu da Happy Puppet Sendromuna yol acar.
Belirti ve Semptomlar
Hastaların çoğunluğu gelişme geriliği, zihinsel engellilik, ağır konuşma bozukluğu, hareket ve denge problemleri (ataksi), epilepsi ve küçük bir kafa boyutu gibi belirtiler gösterirler. Ayrıca, hastaların yüzde 80-90 arasında mavi gözlülük, kısa ve geniş kafatası, davranışsal değişimler ve konuşma gelişiminin eksikliği görülür. Çocuklukta yeme zorlukları ve çok yaygın bir belirti olmasa da bazen yutma zorlukları ve reflü görülmektedir.
Genetik Görülme Sıklığı
Toplumda ayni hastalığa tutulanların sayısı yaklaşık 12,000-20,000 insanda 1dir. Hastalığın gecikmiş ilerlemesi 6 yastan 12 yasa kadar uzanabilir ve başlıca belirtiler genellikle erken çocukluk zamanında bas gösterir.
Kalıtım Paterni/Deseni
Babadan çocuğa aktarıldığı zaman, sonuç fenotipik anormallik olmazken, anneden çocuğa aktarıldığı zaman sonuç bu hastalığa neden olur. Bu nedenle, bu hastalığa neden olan mutasyonlar ne baskın ne de çekiniktir ne de otozomal veya gonozomaldır. Vakaların geneli kalıtsal değildir, özellikle maternal 15.kromozomundaki silinmesi veya uniparental dizomi (hem anneden hem babadan 15.kromozom kopyası almak yerine sadece babadan 2 kopya alması) bu sendroma neden oluyorsa. Eğer UBE3A geninde bir mutasyon söz konusuysa, ancak o zaman nadiren kalıtsaldır. Sendroma sahip bireylerin aile geçmişinde bu hastalık görülmeyebilir.
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
Nadir genetik hastalıkların teşhisi zor olabilir bu yüzden erken tanı çok önemlidir. Bu sendromun teşhis yöntemlerinden biri hasta olan bireyin detaylı soy geçmişine bakılıp diğer aile bireyleriyle karakteristik bulguları tanımlayıp karşılaştırma ve klinik değerlendirme yapılmasıdır. Vakaların yüzde 80’i kan testinden özellikle DNA metilasyon testiyle teşhis edilebilir. Mikro-array kromozom testi ile de hücrelerdeki 15q11-q13 kromozomlarının karakteristik çıkarımı yapılabilir. Güncel bir genetik tedavi veya ilaç tedavisi olmayan bu hastalığın, gelişmiş nörobilim ve gen terapi teknikleri potansiyel tedavi yerini görmektedir.
Hastalıkla İlişkili Genler
Happy Puppet Sendromu’nun karakteristik özellikleri “UBE3A” isimli genin fonksiyon eksikliğinden dolayı kaynaklanan sonuçlardır. Bu gen, bir kromozom bölgesi olan 15. kromozomda yer almaktadır.
Hastalığın Diğer İsimleri
Angelman Sendromu, AS
Kaynaklar
https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/5810/angelman-syndrome
https://rarediseases.org/rare-diseases/angelman-syndrome/