Kategoriler
YUKLENDI

MORQUIO SENDROMU

Genel Bilgi

Ayrıca Morquio Sendromu olarak bilinen Mukopolisakkaridoz tip 4(MPS 4) başlıca iskeleti etkileyen ilerleyici bir durumdur.Semptomların kötüleşme oranı etkilenmiş bireylerin arasında çeşitlilik gösterir.

Genellikle MPS 4’ün ilk işaretleri ve semptomları erken çocukluk döneminde ortaya çıkarlar.Etkilenmiş bireylerde kısa boyu,parantez bacağı ve kaburgalarda,göğüste,omurgada,kalçalarda ve el bileklerinde anormallikleri kapsayan çeşitli iskelet anormallikleri gelişir.MPS 4’lü insanlar gevşek ve çok esnek eklemlere sahiptirler(hipermobil) ama ayrıca belirli eklemlerde kısıtlı hareket olabilir.Bu durumun karakteristik özelliği odontoid çıkıntı denen boyunda az gelişmiş(hipoplazi) kanca şekilli yapıdır.Odontoid çıkıntı boyundaki omurların stabilizasyonuna yardım eder(servikal vertebra).Odontoid hipoplazi servikal vertebrada hizanın bozulmasına yönlendirebilir,bu durum baskı yapıp spinal korda zarar verebilir sonucu paralizi yada ölümdür.Etkilenmiş bazı bireyler  tekrarlayan kulak enfeksiyonlarına ve işitme kaybına sahip olabilir.

MPS 4’lü bireylerde yaşam beklentisi semptomların şiddetine bağlıdır.Ciddi olarak etkilenmiş bireyler sadece geç çocukluk yada adölesan döneme kadar sağ kalabilirler.Hastalığın daha ılımlı formlarına sahip olanlar genellikle yetişkinliğe kadar yaşamalarına rağmen yaşam beklentileri azalabilir.MPS 4’lü insanlarının asıl ölüm sebepleri spinal kord kompresyonu ve hava yolu obstrüksiyonudur.

Sebebleri

GALNS ve GLB1 genlerindeki mutasyonlar MPS 4’e sebep olur.Bu genler glikozaminoglikan(GAGs) adı verilen büyük şeker moleküllerinin bozulmasını kapsayan enzimlerin üretiminin talimatlarını sağlarlar.GAGs aslen bu durumun ismini aldığı mukopolisakkaridoz olarak adlandırılır.MPS 4’e GALNS genindeki mutasyonlar hastalığa sebep olduğunda  MPS 4 Tip A(MPS 4A) olarak adlandırılır ve GLB1 genindeki mutasyonlar hastalığa sebep  olduğunda MPS 4 tip B(MPS 4B) olarak adlandırılır.Genelde MPS 4’ün 2 tipinde de işaretler ve semptomlar fark edilebilir olmazlar.

GALNS ve GLB1 genlerindeki mutasyonlar bu genler tarafından üretilen enzimlerin aktivitesini azaltır yada tamamen elimine eder.Bu enzimler olmadan  GAGs özellikle lizozomların içinde hücrelerde birikir.Lizozomlar hücrede parçalayan ve farklı tip diğer moleküllere geri dönüştüren  kompartmanlardır.MPS 4 gibi moleküllerin lizozomlar içinde birikmesi nedeniyle oluşan durumlar lizozomal depo hastalıklarıdır.MPS 4’te,GAGs çoğu doku ve organlarda,özellikle kemiklerde, toksik seviyelerde birikir.GAGs’nin birikimi bu hastalıkta kemik deformitelerine sebep olur.Araştırmacılar MPS 4’ün özelliklerinden GAGs birikiminin lizozom içerisindeki diğer proteinlerin fonksiyonlarına müdahale ettiğine ve hücre içerisindeki moleküllerin hareketlerinin bozulmasına yol açtığına inanmaktadırlar.

Semptomlar

Semptomlar genellikle 1 ila 3 yaşları arasında başlar.Şunları içerirler;

  • Omurgada dahil kemiklerin anormal gelişimi
  • Büyümüş karaciğer
  • Kalp üfürümü
  • Kasık fıtığı
  • Hipermobil eklemler
  • Boyundan aşağısında sinir fonksiyonunun kaybı
  • Özellikle kısa gövdeyle birlikte kısa boy
  • Büyük kafa
  • Geniş boşluklu dişler
  • Kaba yüz özellikleri
  • Bulutlu kornea
  • Dipte genişlemiş kaburgalarla birlikte kemer şekilli göğüs
  • Parantez bacak(çarpık bacak)
  • Uyku apnesi(ilerleyen yaşlarda bazı bireylerde görülebilir)

Olası Komplikasyonlar

Komplikasyon olarak şunlar meydana gelebilir;

  • Solunum problemleri
  • Kalp yetmezliği
  • Spinal kord yaralanması ve olası paralizi
  • Görme problemleri
  • Omurganın anormal eğriliği ve diğer kemiklerin problemleriyle ilişkili olarak yürüme problemleri

Sıklık

MPS 4’ün kesin prevelansı bilinmemesine rağmen yaklaşık olarak 200.000 ila 300.000 bireyden 1 bireyde meydana gelmektedir.

Kalıtım Paterni:

Bu durumun kalıtımı,her hücredeki gendeki iki kopyasında da mutasyona sahip olması anlamına gelen,otozomal resesif paterndir.Otozomal resesif duruma sahip kişinin ebeveynleri mutasyonlu genden birer tane kopya taşırlar ama tipik olarak durumun işaret ve semptomlarını göstermezler.

Hastalığın Engellenmesi

Aile geçmişinde MPS 4 olan ve çocuk isteyen çiftler için genetik danışmanlık önerilir.Prenatal test uygundur

Muayene ve Testler

Sağlık uzmanı fiziksel muayene yapacaktır.Fiziksel muayenede şunlara bakılır;

  • Omurgada anormal eğrilik
  • Bulutlu kornea
  • Kalp üfürümü
  • Kasık fıtığı
  • Büyümüş karaciğer
  • Boyundan aşağısında sinir fonksiyonunun kaybı
  • Kısa boy(özellikle kısa gövde)

İdrar testleri genellikle önce yapılır.Bu testler ekstra mukopolisakkarodizlar gösterebilir ama MPS’nin spesifik formunu belirleyemezler.Diğer testler şunları içerir;

  • Kan kültürü
  • Ekokardiyogram
  • Genetik test
  • Duyma Testi
  • Yarık lamba göz muayenesi
  • Deri fibroblast kültürü
  • Uzun kemiklerin,kaburgaların ve omurganın X-ray’leri
  • Alt kafatasının ve üst boynun MRI’ı

Prognoz

Kognitif fonksiyon(açıkça düşünebilme yeteneği) genellikle MPS 4’lü insanlarda normaldir.

Kemik problemleri büyük sağlık problemlerine yönlendirebilir.Örneğin,boynun başındaki küçük kemikler kayabilir ve spinal korda zarar verebilirler,paraliziye sebep olur.Eğer mümkünse bunun gibi problemleri doğrulayabilmek için cerrahi yapılmalıdır.Kalp problemleri ölüme yönlendirebilir.

Tedavi

Tip A için,enzimin yerine geçen, Vimizim denilen ilaç denenebilir.Damardan verilir(IV,intravenöz).Daha fazla bilgi için uzmanla konuşun.

Enzim replasman(yerine koyma) terapisi tip B için uygun değildir. İki tip içinde semptomlar meydana geldikçe tedavi edilir.Spinal füzyon boyun kemikleri az gelişmiş insanlarda kalıcı spinal kord yaralanmasını önleyebilir.

Bu Durum İçin Diğer İsimler

  • Morquio-Braisfold Hastalığı
  • Morquio Hastalığı
  • Morquio Sendromu
  • Morquio’nun Hastalığı
  • Morquio’nun Sendromu
  • MPS 4
  • Mukopolisakkaridoz(MPS) 4(A,B)
  • Mukopolisakkaridoz(MPS) 4(A):Galaktozamin-6-sülfataz eksikliği
  • Mukopolisakkaridoz(MPS) 4(B):Beta galaktosidaz eksikliği;Lizozomal depolama hastalığı

Kaynakça

https://medlineplus.gov/ency/article/001206.htm

https://ghr.nlm.nih.gov/condition/mucopolysaccharidosis-type-iv#