Genel Bilgi, Genetik Değişikler/ Etken Faktörler
Akantokilonemiyaz, akantokilonemiyaz persantı olarak bilinen bir parazit yüzünden ortaya çıkan, ve parazitik hastalık gruplardan biri olan filaryal hastalıkları (mematod diğer adı ile yuvarlak kurtçuk) grubuna ait az görülen tropik bulaşıcı hastalıktır.
Bu parazit daha çok afrika gibi tropik iklimlerde yayılım göstermekte olup küçük sineklerin ısırması sonucunda taşınır. (A. coliroides). [1]
Tropikal hastalıklar tropikal ve subtropikal (tropikal iklimden biraz daha serin olan iklim kuşağı) bölgelere özgü ya da o bölgelerde sıklıkla karşılaşılan hastalıklardır.
Ilıman iklimlerde, grip sezonunun görülme sıklığı tropik iklimlere göre yüksek olsa da, böceklerin populasyonunu kış uykusuna zorlanarak kontrol altında tuttuğu için böceklerle taşınan hastalıkların görülme sıklığı düşüktür. Fakat sera gazı etkisi ve atmosferdeki küresel sıcaklık artışı farklı enlemlerde daha önceden görülmeyen (Amerikanın Güneyi, Akdeniz bölgesi, vb.) tropikal hastalık ve vektörlerin yayılmasını etkilemektedir.
Başka bir türün organizması (konakçı) içinde ya da üzerinde yaşayıp, yaşadığı organizmanın nütrientlerinden (besinlerini/ besleyici öğelerini) ona zarar verip faydalanan organizmalara parazit denir.
Filaryal, filariodea tipi ipliğe benzeyen parazitik yuvarlak kurtçuklardan bulaşıcı tropikal parazitik bir hastalıktır.
Belirti ve Semptomlar
Akantokilonemiyaz genel olarak başlangıç semptomları göstermez. Sonraları semptomlar kendini, deride kırmızılaşma ve kaşıntı (pruritus), karın ve göğüs ağrısı, kas ağrıları (miyalji) ve ödem olarak gösterebilir. Bunlara ek olarak, karaciğer ve dalakta abnormal büyümeler de görülebilir (hepatosplenomegali).
Önemli ortak laboratuvar bulguları özelleşmiş beyaz kan hücrelerindeki (eozinofil) artışı semptomlar arasında göstermektedir.
Genetik Görülme Sıklığı
Akantokilonemiyaza mansonella persantı parazitininde sebep olduğu hastalıklardandır. M. persantı genellikle orta Afrikada ve Güney Afrikanın bazı bölgelerinde bulunur.
Parazit tropikal ormanların bataklıklarla birleştiği arazilerde çokça bulunmaktadır. Yani tropikal ve subtropikal bölgeler filaryata yol açan memantos ve parazit solucanların sık bulunduğu ana bölgelerdendir.
Bu yüzden en çok bu bölgelerde yaşayan nüfus etkilenmektedir. Bu hastalığın görülme sıklığı yaşı ilerleyen insanlarda doğru orantılı olarak artmaktadır.
Parazit, tropikal ormanların bataklıklarla birleştiği arazilerde çokça bulunmaktadır. Yani, tropikal ve subtropikal bölgeler filaryaya yol açan memantos ve parazit solucanların sık bulunduğu ana bölgelerdendir.
Bu hastalığın görülme sıklığı yaşı ilerleyen insanlarda doğru orantılı olarak artmaktadır.
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
Hastalık genel olarak hastanan alınan belirli miktardaki kan örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle teşhis edilmektedir. Önemli ortak laboratuvar bulguları özelleşmiş beyaz kan hücrelerindeki (eozinofil) artışı semptomlar arasında göstermektedir.
Kanında erken lavral (mikrofilarya) halindeki Akantokilonemiyaza persantı bulunan Akantokilonemiyaza hastalarınının kanından bu lavral safadaki persant izole edilebilir. Akantokilonemiyaz antifilarya (filarya karşıtı) ilaçlar ve daha bir çok geliştirilmekte olan ilaçlar ile tedavi edilebilir. Hastalık için doktor tarafından yazılan ilaçlar genellikle Ivermektin (Ivermectin) ya da dietil-karbomazin (diethyl-carbamazine ya da kısaca DEC) olmaktadır. Daha büyük kurtların vücuttan uzaklaştırılması için ameliyat gerekli olabilir. Ağır bir şekilde seyir etmeyen Akantokilonemiyaz vakaları tedavi gerektirmez.
Hastalığın Diğer İsimleri
Akantokilonemiyazaya bir çok isim verilmiştir ve ilk olarak mansonelloz olarak, ozzardi, persant ve sitreptokerka türü içeren herhangi üç parazit türleriyle benzeri yaşam süreci göstermesinden dolayı, isimlendirilmiştir. Fakat şu an daha çok M. persant olarak kabul edilmektedir. Akantokilonemiyaza için diğer eş anlamlı kelimeler ise şunlardır;
Dipetalonema perstans
Mansonella perstans
Akantokilonemiyaza Perstans
Kaynaklar
[1] http://www.hekim.org/acanthocheilonemiasis/
[2] https://www.news-medical.net/health/What-are-Tropical-Diseases.aspx
[3] https://www.sciencedaily.com/terms/tropical_disease.htm
[4] https://www.goodhousekeeping.com/home/gardening/a20705657/nematodes/
[5] https://rarediseases.org/rare-diseases/acanthocheilonemiasis/
[6] http://www.checkorphan.org/diseases/acanthocheilonemiasis