Genel Bilgi
De Barsy sendromu nadir kalıtsal bir hastalıktır ve genellikle göz anormallikleri, büyüme geriliği, zihinsel engellilik, erken yaşta yaşlanmış bir görüntü (prematüre yaşlanma), bol (gevşek) ve elastikliğini kayıp etmiş bir deri (kutis laksa) ve hastadan hastaya değişiklik gösterebilen farklı semptomlarla karakterize edilir. Ek olarak, belirgin yüz şekilleri, iskeletsel malformasyonlar ve nörolojik (sinirsel) anormalliklerde gözlemlenebilir. Şu ana kadar iki farklı genden en az birisinde mutasyon olması De Barsy sendromu ile ilişkilendirilmiştir ki bu genler PYCR1 ya da ALD18A1 ancak bazı vakalarda hasta bireyin önce bahsedilen bu iki geninde de mutasyon olmamasına rağmen De Barsy sendromuna sahip olduklarını bilinmektedir ki bu da bütün De Barsy sendromunu oluşmasında rol oynayan bütün genlerin tanımlanmadığını gösterir.
Genetik Değişiklikler/ Etken Faktörler
Genel bilgi kısmında kısaca belirtiği üzere De Barsy sendromunun bazı vakalarında PYCR1 veya ALD18A1 genlerinden herhangi bir tanesinde meydana gelen mutasyonlardan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Kısaca, nasıl bu hastalığa sebep olduğunu anlatmaya çalışıcak olursak şöyle özetlenebilir:
Genler vücutta önemli fonksiyonlara sahip olan proteinleri kodlamak için gerekli bilgiyi sağlarlar fakat vücudumuzdaki herhangi bir protein üreten gende mutasyon gerçekleşirse üretilen protein hatalı, etkisiz ve ya tamamen üretilmemiş olabilir ve o proteinin fonksiyonlarına bağlı olarak bu hatalı üretim, birden fazla organ sistemini etkileyebilir. Ancak bazı De Barsy sendromuna sahip hastalarda yukarıda ismi geçen bu genlerden PYCR1 veya ALD18A1, herhangi iki genden birinde bile mutasyona sahip olmadıkları gözlenmiştir ki bu da daha tanımlanmamış genlerin De Barsy sendromuna etken olarak rol oynadığına işaret eder.
Belirti ve Semptomlar
Araştırmacılar çoğu zaman görülen ana semptomlar olarak isimlendirdiği birtakım semptomlar belirleseler de semptomlar hastadan hastaya değişiklik göstermektedir ve hala De Barsy sendromu tam olarak anlaşılmış değildir. Bunun anlaşılmamasının sebebi birtakım nedenlere bağlanabilir ki bu sebepler arasında şu ana kadar tanımlanmış vaka sayısını fazlasıyla az olması ve buna bağlı olarak kliniksel olarak herhangi bir çalışmanın yapılmasının oldukça zorlaşması, hala bilinmeyen genlerin varlığı ve etkileri olarak kısaca özetlenebilir. Bu sebepler De Barsy sendromunun tanısının teşhis yöntemini oldukça zorlaştırmıştır. Yukarıdaki bahsedilen sebeplerden dolayı birazdan açıklanacak semptomlar her hastada gözlemlenmeyebilir.
De Barsy sendromuna sahip olan hastalarda oldukça geniş ve değişik semptom
grupları rapor edilmiştir. Erken yaşta yaşlanmış bir görüntü genellikle De
Barsy sendromuna sahip çocukları etkiler. Yaşlanmış görüntü çoğunlukla yüzdeki
deri ve yapıların az gelişmesinden dolayı kaynaklanır ve ek olarak bol, sarkan
elastikliğini kayıp etmiş, kutis laksanın karakterize olmuş özelliklerindendir,
deri de yüksek oranda yaşlanmış görüntüye sebep olmasında rol oynar. Az oranda
olmak üzere, bazı vakalarda derinin alttaki damarların görünecek kadar yarı
saydam hale geldiği de gözlenmiştir.
De Barsy sendromuna sahip olan bebeklerde ayırt edici yüzsel hatlara sahip olabilirler. Ayırt edici özellikler çoğunlukla, olağandışı büyük ve öne doğru çıkık bir alın (frontal çıkıntı), ince dudaklar, geniş aralıklı gözler (hipertelorism), yukarı bakan küçük bir burun ve kusurlu büyük kulaklar içerir. Bu hastalığa yakalanmış bazı bebeklerde bıngıldağın (fonticulus) geç kapanması gözlemlenmiştir ve ek olarak bıngıldağın normalden büyük olduğunda bazılarında rapor edilmiştir. De Barsy sendromuna yakalanmış bazı bebeklerde kas tonusunun kaybı ve anormal seviyelerde gevşek eklemler de gözlemlenmiştir. İskeletsel bazı anormalliklerde gözlemlenebilir ve bu anormallikler sık sık çıkık (dislokasyon) yaşamak, yumruk pozisyonunda sabit ellere ve içe doğru bükülmüş başparmaklara sahip olmak, batık bir göğüs kemiğine sahip olmak, narin kemiklere (osteoporoz), düşük mineral yoğunluklu kemiklere sahip olmak gibi anormallikler içerebilir.
De Barsy Sendromlu hastalarda farklı seviyelerde zihinsel engellilik gözlemlenebilir. Daha birçok farklı semptomlara farklı hastalarda gözlemlenmiştir. Rapor edilmiş bahsedilmeyen semptomları (https://hpo.jax.org/app/browse/disease/ORPHA:2962 Human Phenotype Ontology) linki takip ederek İngilizce bir şekilde inceleyebilirsiniz.
Genetik Görülme Sıklığı
De Barsy sendromu 1968 ilk tanımlandığından beri 50’den az vaka rapor edilmiştir. Vakaların yanlış tanı ve tanımlanamamasından dolayı sendromun gerçek sıklığını tahmin etmek oldukça zordur. Ek olarak, De Barsy sendromu doğuştan veya bebekliğin ilk aşamalarında belirgindir.
Kalıtım Paterni/ Deseni
De Barsy sendromu otozomal çekinik bir hastalıktır. Genetik hastalığa sahip olup olmadığı kişiye anne babasından gelen gen kombinasyonlarına bağlıdır. Resesif genetik hastalıklar, De Barsy sendromu gibi, aynı anormal geni kalıtımla anne babasından alırsa kişide görülür. Eğer bir kişi kalıtımsal olarak bir normal gen ve bir hastalık geni gelirse bu kişiye bu hastalık bakımından taşıyıcı kişi denir. İki taşıyıcı ebeveynin resesif hastalığa yakalanmış çocuğa sahip olma şansı her hamilelikte %25 ve taşıyıcı bir çocuğa sahip olma şansı ise %50, son olarak iki genide normal olan çocuğa sahip olma şansı ise %25’dir. Risk şansı cinsiyete göre değişmemektedir.
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
De Barsy sendromunun teşhisi yukarıda bahsedilen karakteristik semptomların fark edilmesine, detaylı bir hastalık bakımından aile geçmişine ve özelleştirilmiş testlere bağlıdır. Şüphelenilen kişinin cerrahi bir şekilde alınıp incelenen deri örneği hastanın kutis laksaya sahip olup olmadığını hakkında bilgi verilebilir.Kutis laksanın farklı genetik tipleri arasında belirli bir tanesini teşhis etmek oldukça zorlayıcı olduğu için özelleştirilmiş moleküler genetik testler teşhisi onaylamada kullanılabilir.
De Basry sendromunun çaresi olmamasından dolayı tedavi yöntemleri, her ne kadar vaka sayısı oldukça az olmasından dolayı tedavi protokol olmasa da, hastaya özgü semptomları azaltma ve ya yok etme üzerine odaklanılmıştır. Bu özgü semptomları tedavi yöntemlerine örnek olarak iskeletsel sorunları cerrahi olarak düzeltilmesi, deri semptomları azaltmak üzere estetik ameliyat verilebilir.
Hastalıkla İlişkili Genler
PYCR1 geni
ALDH18A1 geni
Hastalığın Diğer İsimleri
Otozomal resesif kutis laksa tip 3 (ARLC3)
DBS
Corneal clouding-cutis laxa-intellectual disability (Kornea bulanıklaştıran kutis laksalı zihinsel engellilik)
Progeroid syndrome of De Barsy ( De Barsy’nin erken yaşlanma sendromu)
De Basry-Moens-Dierckx sendromu
Referanslar