Genel Bilgi, Genetik Değişikler/ Etken Faktörler
Baller-Gerold sendromu (BGS) doğumla beraber görülen nadir bir hastalıktır.
Bu hastalığın otozomal resesif paterne sahip olduğu düşünülmektedir. Belirli kafa tası kemiklerinin erken kaynaşması (kraniosinostosiz) ile radyal ray anormallikleri olarakta bilinen el ve dirsek kemiklerinde de anormal karakter göstermektedir.( “Radyal ray anormalliği” medikal dilde el ve dirseklerde görülen büyüme bozuklukları ifade etmektedir.)
Baller-Gerold Sendromuna yaşayan insanlar erken genellikle, kafatasının kenarına ait kafa kemiklerinin dikişe benzeyen ek yeri [1] ile bir kulaktan başlayıp diğerine belirli bir büyüme çizgisi ile devam eden kaynaşmış kafa tası kemiklerine sahiplerdir.
Bu değişimler abnormal şekillenmiş bir baş yapısı, öne çıkıntılı alın [2], dar göz yuvasına sahip öne doğru gelen gözlere (ökülar proptozis) [3] neden olmaktadır.Diğer belirgin yüz hatları ise arası açık (birbirinden uzak) gözler (hipertelorizm) [4], küçük bir ağız ve eyer biçimli ya da az gelişmiş bir burundur. Baller-Gerold sendromuna sahip bireyler boyda kısalık, hatalı oluşmuş ya da eksik diz kapağı (patellae) gibi çocukluk döneminde başlayan büyüme bozukları ve daha bir çok belirti ve semptomlara sahiptir. Ayrıca doğumdan bir kaç ay sonra kollar ve bacaklardaki deride kızarıklık
İle döküntü görülüp bu zaman geçtikçe vücuda dağılmaktadır.Bu dağılım sebebi ile deride bölgesel renk değişimleri, bazı bölgelerde deri incelmesi ve kan damarlarının deri altında küçük çaplı kümelenmelerine yol açar.( Bu deri problemleri toplu olarak poykilodermi olarak adlandırılırlar.)
Figur [1]
Figür [2]
Figür [3]
Figür [4]
Baller-Gerold sendromu RECQL4 adlı DNA stabilizasyonunu sağlayan genin mutasyonuyla oluşur. Aynı zamanda doğumdan önce sodyum valproate adlı bir ilaç kullanımıyla da ilişkilendirlirmektedir. Hamilelik sırasında bu ilacın kullanımı sonucu doğan bebeklerde Baller- Gerold sendromuna benzer anormallikler tespit edilmiştir. Fakat ilacın Baller- Gerold hastalığına yol açtığı kesinleştirilmemiştir.
Belirti ve Semptomlar
Baller-Gerold Syndromu ile doğan çocuklarda eklem ve kafatadı kemiklerinde erken kaynaşma görülür. Bu başın yukarı yönde büyümesine ve başın koni şekli gibi sivri görülmesine sebep olur.
Vücutta ise uzun ön kol kemiğinin serçe parmağa uzanan kısmında kısalık ve eğrilik, baş parmak kısmında ise az gelişmişlik ya da eksiklik görülebilir. Bu iskeletsel anormallikler vücudun iki tarafında da seyredebilir (Simetrik). Bazen eldeki karpal ve metakarpal olarak adlandırılan kemiklerde eksiklik ya da farklı oluşma gözlemlenbilir. Dik kapağının az gelişmişliği ya da eksikliği de görülebilir. Bazı BGS vakalarında omurilik ve leğen kemiğinde anormallikler görülebilir. BGS vakalarında büyüme bozukluğu görülmektedir ve çocukluk döneminden başlayan bu bozukluk boy kısalığı ve kilonun normalin altında seyretmesine yol açabilir. Aynı zamanda BGS vakalarında kalp bozuklukları da görülebilmektedir. Bazen bu kalp bozuklukları ameliyat gerektirse de, bazı vakalar zaman ile amelyat gerekmeksizin geçmektedir.
Baller-Gelord sendromunda zeka geriliği vakaları görülse bile çoğu birey normal zekaya sahiptir.
Bazı BGS vakalarında anüs olduğundan daha önde olabilir (ön tarafa yönelmiş) ve bazen anüs eksikliği ya da kapalı olma durumu olabilir. Bu durum genital bölge ile anüs arasında fistule bulunan anormal bağlanmaya sebep olabilir. Bu durumlarda ameliyat ile düzeltmeler yapılabilmektedir.
BG sendromlu kişiler ya da taşıyıcıları çeşitli kanser hastalıklarına yakalanmada yüksek riske sahiplerdir. (Deri kanseri, kemik ve lenfoma vb.) RECQL4 geni kansere yakalanma riskini arttıran etkendir.
Genetik Görülme Sıklığı
Baller-Gerold sendromunun yaygınlığı bilinmemekle beraber bu nafir vakanın miliyonda 1 kişiyi etkilediği düşünülmektedir. Medikal alanda şu ana kadar 40’tan daha az vaka ile karşılaşılmıştır.
Kalıtım Paterni/Deseni
Baller-Gerold sendromu otozomal resesif karaktere sahip kalıtsal bir hastalıktır, bu da hastalığın oluşabilmesi için mutasyonlu iki genin bir araya gelmesi gerektiği anlamına gelir. RECQL4 geninde oluşan mutasyon hastalığa sebep olmaktadır.
Otozomal resesif pozisyonunda olup iki mutasyonlu geni de taşıyan vakaların anne ve babaları mutasyonlu genden birini taşısalar bile tipik olarak hastalığın özelliklerini göstermezler.
RECQL4 geninde oluşan mutasyon hastalığa sebep olur ve bu gen RecQ helikaz adı verilen proteinin oluşması için gereken talimatları vermektedir. (Helikazlar DNA’nın spiral şeklinde bağlanıp ayrışması için gerekli bir enzimdir.Bu DNA’daki çift zincirin ayrılması, hataların düzeltilmesi için gerekli olan DNA hazırlanmasını yapmak üzere DNA kopyalaması yapmayı sağlar ve RECQL4 proteini vücuttaki genetik bilgi ve vücuttaki hücre ve onarım gibi olayların stabilize edilmesine yardımcı olur. Bu gendeki mutasyon bahsedilen önemli vücutsal aktivitelerin yapılmasını aksatmaktadır. Baller-Gerold Sendromuna yol açab bu proteinin aktivitesinin kaybının nasıl oluştuğu ve bahsedilen çeşitli belirtilere nasıl yol açtığı bilinmemektedir.
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
Baller-Gerold sendromunun teşhisi koronal kraniosinostozis, kısıtlı gelişim, radyal ray malformasyonu (şekil bozukluğu) ve poykilodermi gibi klinik teşhişlere bağlıdır. Kafatası kemiklerinde, önkol, parmak eklemlerinde doğumla belirgin olan anormallikler hastalığın teşhişinde rol oynar. Doktorlar bu anormallikleri kafa tası X-Ray’i ya da 3D-CT taraması ile teşhiş edebilirler.
Baller-Gerold sendromu genetik RECQL4 genindaki mutasyon bulunarakta teşhis edilebilir. Bu teşhisten sonra genetik danışmanlık ve yönetimi ile destek alınmalıdır, çünkü genetik bir testin sonucunda hastalığın başka hangi belirtilere yol açabileceği ve medikal riskler hakkında bilgi sahibi olunabilir. RECQL4 genindeki mutasyon BGS’nin teşhisinde etkili olsa da yakın zamandaki medikal kaynaklar BGS’nin belirtilerini gösteren hastaların hepsinde bu gende görülebilir mutasyon olmadığını göstermektedir. Çoğu Baller-Gerold Sendromunda poykilodermi ya da deride değişikliğin görülmemesi bu duruma bağlı olabilir, farklı durumlar için farklı genetik bir sebep bulunabilir.
BGS’nin tedavisi ilk olarak kemik yapısı ve diğer bozuklukların giderilerek kraniosinostozisten dolayı oluşan kafatası içerisindeki basıncı ortadan kaldırmak için yapılan ameliyatlar ile sağlanır. Hastanın yaşı ameliyatlar sırasında ne kadar küçük olursa o kadar iyi sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Ayrıca BGS ye sahip bireyler için motor becerilerini geliştirecek fizik tedavi uygulanabilir. Eğer her hangi bir kalp sorunu ortaya çıkarsa ameliyat yapılması gereklidir. Medikal alanda ortopedistten, dermatoloji, genetik ve beyin cerrahisine kadar bir çok sağlık çalışanı BGS’lu bireyin tedavisinde etkin rol oynayabilir.
Diğer tedaviler ise semptomatik ve destekleyicidir.
Hastalıkla İlişkili Genler
RECQL4 genindeki mutasyon Baller-Gerold Sendromuna sebep olmaktadır. RECQL4 geni DNA stabilitesi sağlanmasında büyük rol oynar.
Hastalığın Diğer İsimleri
- BGS
- Kraniosinostosizs-radyal aplazi sendromu
- Radyal Kusurlar ile birlikte kraniosinostosiz
Kaynaklar
[1] https://ghr.nlm.nih.gov/art/large/unilateral-coronal-craniosynostosis.jpeg
[2] https://ghr.nlm.nih.gov/art/large/prominent-forehead.jpeg
[3] https://ghr.nlm.nih.gov/art/large/proptosis.jpeg
[4] https://ghr.nlm.nih.gov/art/large/hypertelorism.jpeg
[5] https://ghr.nlm.nih.gov/condition/baller-gerold-syndrome
[6] https://rarediseases.org/rare-diseases/baller-gerold-syndrome/
[7] https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1602/baller-gerold-syndrome