Genel Bilgi
Smith-Magenis sendromu, vücudun birçok bölümünü etkileyen gelişimsel bir hastalıktır. Bu durumun ana özellikleri arasında hafif ila orta dereceli zihinsel engellilik, gecikmiş konuşma ve dil becerileri, belirgin yüz özellikleri, uyku bozuklukları ve davranış sorunları bulunur. Smith-Magenis Sendromu (SMS), genellikle kalıtsal değildir. RAI1 geni; Smith-Magenis
Sendromu ile ilişkili tek gen olup, sendromun kliniğinden sorumlu olduğu bilinmektedir.
RAI1 geninde oluşan delesyon veya mutasyonların neredeyse hepsi de novo oluşmaktadır. RAI1 geni merkezi sinir sistemi ve diğer birçok genin aktivitesinde rol oynar.
Belirti, Semptonlar ve Tanı
Smith-Magenis Sendromu (SMS); Klinik fenotip olgulara göre oldukça farklılık gösterebilmekte ve tanının kesinleşmesi için moleküler analiz gerekmektedir. Tanı erken çocuklukta daha belirsiz, ilerleyen yaşla daha aşikar olan fiziksel, davranışsal ve gelişimsel özelliklerin özgün ve karmaşık paterninin klinik olarak fark edilmesiyle konur.
Moleküler Tanı
Smith-Magenis sendromuna tanı koymak için öncelikle FISH analizi önerilmektedir. Del 17p11.2 FISH analizi hastaların %90’ına tanı imkanı sunmaktadır. Bu analiz ile tanı konulamaması durumunda, hastaların %5-10’unda gözlenen nokta mutasyonlarını belirleyebilen, RAI1 tüm gen sekans analizi önerilmektedir.
Smith-Magenis Sendromu (SMS), Hastaların %90’ında hastalığın nedeni 17.
kromozomun p11.2 bölgesinin kaybıdır. 25.000’de bir görülen nadir bir hastalıktır. Yaşamın ilk yılında aşırı uyuma ve 12-18 aydan itibaren uyku ritminin bozulması ile kendini kucaklama tarzındaki stereotipik hareket de sendromun karakteristik özellikleri arasındadır. Kendine zarar verme davranışı başını vurma, tırnaklarını çekme, deri koparma, yüzünü tokatlama ve daha karakteristik olarak vücut orifislerine yabancı cisim insersiyonu şeklinde olabilir. Psikomotor ve fiziksel gelişme geriliği, konuşmanın gecikmesi, kaba ses, tipik yüz görünümüne sahip hastalardır. Renal anomaliler, konjenital kalp defektleri iskelet anomalileri, boy kısalığı, uyku düzensizliği, davranış anomalileri, mental retardasyon, ağrı duyusunda azalma, çevre ile uyum problemleri gibi davranış anormalliklerini içeren çoklu konjenital bir anomalidir. Hipotoni en az %90 hastada doğumdan itibaren vardır, daha sonra dil ve motor alanda da gecikme görülür.
Hastaların üçte birinde konjenital kalp hastalığı, üçte ikisinde işitme kaybı bulunur, yarısından fazlasında ileri çocukluk yıllarında skolyoz oluşur.
Bu hastalığa yakalanan ortaya çıkan belirtileri toparlayacak olursak; Kare şeklindeki yüz, derin gözler, belirgin alt çene, düz görünen burun, spesifik ağız görünümü, uyku düzeninin bozulması, sık sinir krizi ve patlamalar, genel letarji durumu, tıklama ve tik benzeri istemsiz hareketler, dergi ve kitapları sık sık çevirme, boy kısalığı, skolyoza eğilim, ağrı duyarlılığında azalma, psikomotor gelişimde gecikme, şaşılık, zihinsel gerilik, kalp kusurları, böbrek kusurları, işitme kaybı gibi belirtiler görülür.
Smith Magenis Sendromu Tedavisi
Hastalığı ortadan kaldırıcı tedavi şuan için bulunmamaktadır. Temel tedavi mekanizmamız semptomatik ve destekleyicidir. Konuşma terapisi, mesleki terapi, fiziksel terapi, davranış terapisi, işitme cihazları, eğitici öğrenme terapisi ve müzik terapisi gibi destekleyici tedaviler olumlu etki yapmaktadır. Ayrıca bazı antipsikotik ilaçların faydalı olabildiği bilinmektedir. Erken yaşta ortaya çıkan bu hastalığın tedavi planı derhal yapılmalıdır. Hemen yapılan tedavi planları neticesinde iyi prognoz elde edilmektedir. Tanı alan ve tedavi planı yapılan bireyler normal bir insan gibi hayatını sürdürebilir. Yaşam beklentisi ise normal bireylerle aynıdır.
Kalıtım Paterni
Smith-Magenis sendromu olan çoğu kişide durum, her hücrede kromozom 17’nin küçük bir parçasının silinmesinden kaynaklanır. Bu silinme, kromozomun kısa (p) kolunda p11.2 olarak belirtilen pozisyonda gerçekleşir. Silinen bölüm, genellikle 3.7 megabaz (Mb) olarak da yazılan yaklaşık 3.7 milyon DNA yapı taşı (baz çifti) içerir. (Bu parçanın ek bir kopyası Potocki-Lupski sendromu adı verilen ilişkili bir duruma neden olur.) Bazen silme daha büyük veya daha küçüktür. Silme işlemlerinin tümü, her hücrede bulunan kromozom 17’nin iki kopyasından birini etkiler. Silinen bölge birden fazla gen içermesine rağmen, araştırmacılar belirli bir genin, yani RAI1‘in kaybının, Smith-Magenis sendromunun karakteristik özelliklerinin çoğunun altındaki sebep olduğuna inanmaktadır. Koşullara neden olduğu bilinen tüm silinmeler bu geni içerir. RAI1 geni, diğer genlerin aktivitesini
(ekspresyonunu) düzenlemeye yardımcı olan bir protein yapmak için talimatlar sağlar. Her ne kadar RAI1 proteini tarafından düzenlenen genlerin çoğunun tanımlanmamasına rağmen, bu protein uyku-uyanıklık döngüsü gibi günlük (sirkadiyen) ritimlere dahil olan birkaç genin ekspresyonunu kontrol ediyor gibi görünmektedir. Araştırmalar, silme işleminin, sirkadiyen ritimleri etkileyen genlerin ekspresyonunu bozan hücrelerde düşük miktarda RAI1 proteinine yol açtığını göstermektedir. Bu değişiklikler Smith-Magenis sendromunda meydana gelen uyku bozukluklarını açıklayabilir. RAI1 geninin bir kopyasının kaybolmasının, bu durumla ilişkili diğer fiziksel, zihinsel ve davranışsal sorunlara nasıl yol açtığı açık değildir. Smith-Magenis sendromu olan kişilerin küçük bir yüzdesi, kromozomal silinme yerine RAI1 geninde bir mutasyona sahiptir. Her ne kadar bu bireyler durumun ana özelliklerinin çoğuna sahip olsalar da, kısa boyları, işitme kaybı ve kalp veya böbrek anormallikleri olan kişilerden daha az olasıdırlar. Delesyon (Silinme mutasyonu) olan kişilerde, silinmiş bölgedeki diğer genlerin kaybının bu ek belirti ve semptomları oluşturması muhtemeldir; bu genlerin rolü araştırılmaktadır.
Smith-Magenis sendromu genellikle kalıtsal değildir. Bu durum tipik olarak, bir kromozomal silinme veya üreme hücrelerinin (yumurta veya sperm) oluşumu sırasında veya erken fetal gelişiminde meydana gelen bir RAI1 gen mutasyonundan kaynaklanır. Smith-Magenis sendromu olan çoğu kişinin ailesindeki durumun hiçbir geçmişi yoktur.
Az sayıdaki vakada, Smith-Magenis sendromu olan insanlar, sadece yumurta hücrelerinde genetik değişimi olan etkilenmemiş bir anneden silinme ya da mutasyonu miras almışlardır.
Bu fenomene germline mozaikliği denir.
Bu Hastalık İçin Diğer İsimler
- 17p-sendromu
- 17p11.2 monozomi
- Kromozom 17p delesyon sendromu
- Delesyon 17p sendromu
- Kısmi monozomi 17p
- SMS
Referanslar
- Greenberg F, Guzzetta V, De Oca-Luna RM, et al. Molecular analysis of the SmithMagenis syndrome: a possible contiguous gene syndrome associated with del(17)(p11.2). Am J Hum Genet 1991; 49: 1207- 1218.
- Smith AC, Gropman A. Smith-Magenis syndrome. In: Cassidy SB, Allanson JE (eds).
Management of Genetic Syndromes (2nd ed). New Jersey: Wiley-Liss, 2005: 507-525
- Elsea SH, Girirajan S. Smith–Magenis syndrome. Eur J Hum Genet 2008; 16: 412421.
- Gropman AL, Duncan WC, Smith AC. Neurologic and developmental features of the Smith–Magenis syndrome (del 17p11.2). Pediatr Neurol 2006; 34: 337-350
- Elsea SH, Williams SR. Smith-Magenis syndrome: haploinsufficiency of RAI1 results in altered gene regulation in neurological and metabolic pathways. Expert Rev Mol Med 2011; 13: e14.
- Slager RE, Newton TL, Vlangos CN, Finucane B, Elsea SH. Mutations in RAI1 associated with Smith–Magenis syndrome. Nat Genet 2003; 33: 466-468.
- Lurie IW, Lazjuk CL, Ussova I, Presman EB, Gurevich DB. The Wolf-Hirschhorn syndrome. I. Genetics. Clin Genet 1980; 17: 375-384
- Carmona-Mora P, Encina CA, Canales CP, Cao L, Molina J, Kairath P, Young JI, Walz K. Functional and cellular characterization of human Retinoic Acid Induced 1 (RAI1) mutations associated with Smith-Magenis Syndrome. BMC Mol Biol. 2010 Aug 25;11:63. doi: 10.1186/1471-2199-11-63.
- Citation on PubMed or Free article on PubMed Central
- De Leersnyder H. Smith-Magenis syndrome. Handb Clin Neurol. 2013;111:295-6.
doi: 10.1016/B978-0-444-52891-9.00034-8. Review. Citation on PubMed