Genel Bilgi
Oculodentodigital Displazi, özellikle gözleri (oculo), dişleri (dento) ve parmakları (digital) etkileyen sistmik bir rahatsızlıktır. Küçük gözler, görme kaybı, kayıp dişler, tekrarlayan diş çürükleri ve parmaklardaki fazladan kemiksi büyümeler gibi semptomlar verebilir. GJA1 geninde mevcut bir mutasyon sonucu görülebilecek bu displazinin otozomal dominant kalıtıldığı düşünülmektedir. Oculodentodigital Displazi, fizik muayene ile teşhis edilip, genetik testlerle doğrulanabilir. Hastalığın idare edilmesinde semptomlara yönelik tedaviler kullanılabilir. Aynı zamanda erken teşhisle hayat kalitesi arttırılabilir.
Genetik Değişikler/ Etken Faktörler
GJA1 genindeki (6. Kromozomun uzun kolunda: 6q21-q23.2) mutasyonlar Oculodentodigital Displaziye yol açmaktadır. GJA1 geni, Connexin 43 proteini yapımından sorumludur. Bu protein, hücreler arası direkt iletişimi sağlayan aralıklı bağlantılar için bir alt ünite üretir. Connexin 43 tarafından üretilmiş aralıklı bağlantılar vücudun çeşitli yerlerinde bulunur.
GJA1 genindeki bir mutasyon, anormal Connexin 43 üretimine sebep olur. Bu anormal proteinle oluşmuş kanallar genellikle kapalıdır. Bazı mutasyonlar sonucunda, Connexin 43 kanal oluşturması gereken hücre yüzeyine ulaşma yetisini kaybeder. Bu sebeple hücreler arası iletişim bozulur ve sonucunda hücrelerin büyüme ve özelleşme süreçlerinde hatalar olur. Oculodentodigital Displazi’de görülen morfolojik bozuklukların sebebi de bu hatalardır.
Belirti ve Semptomlar
- Özellikle 4. ve 5. parmaklar arası yapışıklık (sindaktil)
- İncelmiş, hassas diş minesi, buna bağlı olarak eksik dişler ve tekrarlayan kaviteler
- Ucu ince, dar burun delikleri ve dış kanatları incelmiş spesifik bir burun
- Yavaş uzayan, kuru saçlar (hipotrikoz)
- Araları oldukça açık, küçük gözler (mikroftalmi)
- Glokom
- Şaşılık (Strabismus)
- Görme kaybı
- Mikrosefali
- Yarık damak
- Çeşitli nörolojik semptomlar ( Ataksi, kaslarda spastisite, duyma kaybı, idrar veya gayta inkontinansı, disartri)
- Palmoplantar Keratoderma
- Alt çenede fazla gelişme
- Kafatası kemiklerinde anormal kalınlaşma
- Anormal genişlikte köprücük kemikleri
- Kulak memelerinde anormal kalsiyum birikmeleri
- Kardiyak malformasyonlar
Genetik Görülme Sıklığı
Oculodentodigital Displazi kadınları ve erkekleri eşit sıklıkta etkileyen oldukça nadir bir hastalıktır. Medikal literatüre geçmiş 85 vaka bulunmaktadır. Otozomal resesif formu yalnızca 5 vakada saptanmıştır. İnsidans tam olarak bilinmemektedir. Çoğu vakanın teşhissiz kaldığı düşünülmektedir.
Kalıtım Paterni
Oculodentodigital Displazi, çoğunlukla otozomal dominant olarak kalıtılmaktadır. Ancak literatürde aile öyküsü olmadan yeni mutasyonlarla oluşmuş bireyler de mevcuttur.
Teşhis Yöntemleri/ Tedaviler
Teşhis, fizik muayene ve genetik testlerle mümkündür. Tedavi ise semptomlara yöneliktir.
Hastalıkla İlişkili Genler
- GJA1
Hastalığın Diğer İsimleri
- Oculo-dento-digital Displazi
- Oculo-dento-osseous Displazi
- Oculodentodigital Sendromu
- Oculodentoosseöz Displazi
- ODD Sendromu
- ODDD
- ODOD
- Osseous-oculo-dental Displazi
Kaynakça
- https://rarediseases.org/rare-diseases/oculo-dento-digital-dysplasia/
- https://ghr.nlm.nih.gov/condition/oculodentodigital-dysplasia#
- https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=2471&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=Oculodentodigital-dysplasia&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group%20of%20diseases=Oculodentodigital-dysplasia&title=Oculodentodigital%20dysplasia&search=Disease_Search_Simple
- https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7239/oculodentodigital-dysplasia
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29902798