Bengisu AŞCI
Genel Bilgi ve Semptomlar
Karnitin uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondri içerisine taşınmasına yardım eder. Karnitin palmitoil transferaz I (CPTI) uzun zincirli yağ asit moleküllerini karnitine bağlar. Karnitin Açilkarnitin Translokaz (CACT) oluşan birleşik molekülün mitokondrial iç membrandan geçmesini sağlar. CPT II ise birleşiği karnitinden ayıklayarak çözer. Yeterince işleyen karnitin palmitoiltransferaz 2 olmadan, uzun zincirli yağ asitleri mitokondriye girdikten sonra uygun şekilde işlenmez ve enerji üretmek için metabolize edilemez. Azalan enerji üretimi, CPT II eksikliğinin kas ağrısı ve zayıflığı, düşük kan şekeri (hipoglisemi) ve yağ parçalanması ürünlerinin düşük seviyeleri (hipoketoz) gibi bazı özelliklerine yol açabilir. Yağ asitleri ve uzun zincirli açilkarnitinler (hala karnitine bağlı olan yağ asitleri) hücrelerde birikebilir ve karaciğere, kalbe ve kaslara zarar verebilir. Bu anormal birikim, bozukluğun diğer belirti ve semptomlarına neden olur. Otozomal resesif bir hasalıktır.
Üç ana tip CPT II eksikliği vardır: Ölümcül bir yenidoğan formu, şiddetli bir infantil hepatokardiyomüsküler form ve bir miyopatik form. CPT II eksikliğinin ölümcül neonatal formu doğumdan hemen sonra ortaya çıkar. Bu bozukluğa sahip bebeklerde solunum yetmezliği, nöbetler, karaciğer yetmezliği, zayıflamış kalp kası (kardiyomiyopati) ve düzensiz kalp atışı (aritmi) gelişir. Etkilenen kişilerde ayrıca düşük kan şekeri (hipoglisemi) ve yağların parçalanması sırasında üretilen ve enerji için kullanılan düşük keton seviyesi vardır. Bu belirtilere birlikte hipoketotik hipoglisemi denir. Çoğu durumda, beyin ve böbrekler de yapısal olarak anormaldir. CPT II eksikliğinin ölümcül neonatal formu olan bebekler genellikle birkaç gün ila birkaç ay yaşarlar. CPT II eksikliğinin şiddetli infantil hepatokardiyomüsküler formu karaciğeri, kalbi ve kasları etkiler. Belirtiler ve semptomlar genellikle yaşamın ilk yılında ortaya çıkar. Bu form, tekrarlayan hipoketotik hipoglisemi, nöbetler, genişlemiş bir karaciğer (hepatomegali), kardiyomiyopati ve aritmi ataklarını içerir. Bu tür CPT II eksikliği ile ilgili sorunlar, açlık dönemleri veya viral enfeksiyonlar gibi hastalıklar tarafından tetiklenebilir. CPT II eksikliğinin şiddetli infantil hepatokardiyomüsküler formu olan kişiler, karaciğer yetmezliği, sinir sistemi hasarı, koma ve ani ölüm riski altındadır. Miyopatik form, CPT II eksikliğinin en az şiddetli türüdür. Bu form, tekrarlayan kas ağrısı (miyalji) ve güçsüzlük atakları ile karakterizedir ve kas dokusunun bozulması (rabdomiyoliz) ile ilişkilidir. Kas dokusunun tahrip edilmesi, böbrekler tarafından işlenen ve idrarda (miyoglobinüri) salınan miyoglobin adı verilen bir proteini serbest bırakır. Miyoglobin, idrarın kırmızı veya kahverengi olmasına neden olur. Bu protein ayrıca böbreklere de zarar verebilir ve bazı durumlarda yaşamı tehdit eden böbrek yetmezliğine yol açabilir. Miyalji ve rabdomiyoliz epizotları egzersiz, stres, aşırı sıcaklığa maruz kalma, enfeksiyonlar veya oruç tutma ile tetiklenebilir. İlk bölüm genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkar. Miyopatik CPT II eksikliğine sahip çoğu insan, bölümler arasındaki bozukluğun hiçbir belirti veya semptomuna sahip değildir.
Hastalıkla İlişkili Genler
- Karnitin palmitoil transferaz I (CPTI)
- Karnitin palmitoil transferaz II (CPTII)
- Karnitin Acilkarnitin Translokaz
Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler
Teşhis, serum/plazma açilkarnitinlerin ilk tandem kütle spektrometrisi ve ardından, taze dolaşımdaki lenfositler, kaslar veya fibroblastlarda mutasyon analizi ve CPT2 enzim aktivitesinin ölçümleri ile yapılır. Tanı açilkarnitin profili ile konulabilir. Tedavi için genel olarak Bezafibratı hafif CPT2 eksikliği olan 6 yetişkine 6 ay süreyle günde 3200 mg tablet dozunda uygulanmıştır. Aynı zamanda bu tür tedaviler, uzun süreli açlıktan ( > 12 saat) kaçınmaya ve düşük yağlı ve yüksek karbonhidratlı diyete dayanır.
Hastalığın Diğer İsimleri
- Carnitine palmitoyltransferase deficiency type 2
- CPT2
- Carnitine palmitoyltransferase II (CPT II) deficiency
KAYNAKLAR
- https://www.omim.org/entry/608836?search=Carnitine%20palmitoyltransferase%20II%20deficiency&highlight=carnitine%20deficiency%20ii%20palmitoyltransferase
- https://www.omim.org/entry/600649?search=Carnitine%20palmitoyltransferase%20II%20deficiency&highlight=carnitine%20deficiency%20ii%20palmitoyltransferase
- https://www.omim.org/entry/255110?search=Carnitine%20palmitoyltransferase%20II%20deficiency&highlight=carnitine%20deficiency%20ii%20palmitoyltransferase
- https://www.omim.org/entry/600650?search=Carnitine%20palmitoyltransferase%20II%20deficiency&highlight=carnitine%20deficiency%20ii%20palmitoyltransferase
- https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/1121/carnitine-palmitoyltransferase-2-deficiency
- https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=901&Disease_Disease_Search_diseaseGroup=–Carnitine-palmitoyltransferase-II-deficiency-&Disease_Disease_Search_diseaseType=Pat&Disease(s)/group%20of%20diseases=Carnitine-palmitoyltransferase-II-deficiency&title=Carnitine%20palmitoyltransferase%20II%20deficiency&search=Disease_Search_Simple
- https://medlineplus.gov/genetics/condition/carnitine-palmitoyltransferase-ii-deficiency/
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/764564